Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Verkiezingen in Turkije

Verkiezingen in Turkije

Strijd nog niet gestreden

24 mei 2023

In Turkije vonden op 14 mei verkiezingen plaats. De strijd tussen zittend president Recep Tayyip Erdoğan en uitdager Kemal Kılıçdaroğlu kende geen winnaar die 50 % van de stemmen kon behalen. Voor het eerst in de Turkse geschiedenis zal nu een tweede verkiezingsronde georganiseerd worden. Die komt er op 28 mei. Wat staat er op het spel? Wie heeft de beste kaarten? En hoe gaat het economisch? Misschien vind je de antwoorden op deze vragen wel terug in het laatste themadossier van dit schooljaar. Woppaa.

Tafel van zes

Erdoğan is sinds 2002 aan de macht. Hij begon als eerste minister, tot hij in 2014 president werd. Door de invoering van een nieuw systeem verenigt hij beide functies sinds 2017. Dat is erg lang. Bovendien is het erg veel macht voor één persoon. Maar de oppositie stond zwak. Die heeft zich daarom verenigt in de Tafel van zes, zes partijen die samen de strijd tegen Erdoğan aangaan, schrijft Dirk Rochtus op Doorbraak. De Tafel van zes wordt geleid door Kemal Kılıçdaroğlu, die meteen de rechtstreekse uitdager van Erdoğan is. Nochtans was het geen uitgemaakte zaak dat Kılıçdaroğlu die rol op zich zou nemen.

Kemal Kılıçdaroğlu Mars voor Gerechtigheid – Foto: WikiMedia Commons

Winning mood, of perceptie?

De AKP met Erdoğan als leider behaalde in de eerste ronde 49,51 procent van de stemmen. Zijn uitdager Kılıçdaroğlu bleef hangen op 44,88 procent. Dat ziet er goed uit voor Erdoğan, maar bij verkiezingen staat niets vast. Erdoğan mag dan al in een winning mood zijn, het is belangrijker dat de kiezers daarvan doordrongen geraken. Perceptiemanagement is een deel van de strijd, en daar horen vervelende spelletjes bij. Dat zegt althans prof. dr. Dries Lesage op StampMedia. Maar belangrijker voor de tweede stemronde is wat de derde kandidaat Sinan Ogan zal doen. Hij maakt totaal geen kans op het presidentschap, maar bij wie zal hij zijn karretje aanhangen?

Economische puinhoop

Na twintig jaar leiderschap van Recep Tayyip Erdoğan is Turkije een economische puinhoop. De inflatie bedroeg in april 44 procent, en de prijzen voor bepaalde basisproducten zijn verzesvoudigd, schrijft Matthias Bertrand op Business AM. De oppositie verwijt Erdoğan doof en blind te zijn voor die realiteit. Hij schuift alle problemen in de schoenen van de LGBTQ-gemeenschap. Maar wie er ook wint, de economie weer rechttrekken zal een harde dobber worden.

Recep Tayyip Erdoğan (CC BY-SA 2.0) Photo from The Presidential Press and Information Office/Wikimedia Commons

Vragen en discussiepunten

Doorbraak: Wie is de uitdager van Erdoğan bij de komende presidentsverkiezingen?

Wie is Kamal Kılıçdaroğlu?

Hij werd op 17 december 1948 in de provincie Tunceli geboren. (Tunceli is het vroegere Dersim waar in 1937-’38 een — bloedig neergeslagen — opstand van de Koerden tegen de Turkse overheid woedde.) Voor sommigen is hij daarom al te oud om effectief als staatshoofd te kunnen fungeren. Voor anderen is het probleem dat hij uit een alevitische familie komt. De alevieten zijn een ‘ketterse’ stroming binnen de Islam. In Turkije werden de alevieten altijd al met een scheef oog bekeken en dat is in feite nog altijd zo. Voor velen ontbreekt het hem aan charisma. Hij zou ook te zacht en te hoffelijk zijn om weerwerk te bieden tegen een gehaaide machtspoliticus als Erdoğan.

Wat is tot nu toe zijn belangrijkste wapenfeit?

Het meest opmerkelijke wapenfeit van de econoom Kılıçdaroğlu is de protestmars tegen het autoritaire beleid van Erdoğan, die hij op 15 juni 2017 vanuit Ankara startte. Na vierhonderd kilometer stappen bracht de mars haast een miljoen mensen op de eindbestemming Istanboel bijeen. De aanleiding was de arrestatie en daaropvolgende veroordeling van een CHP-parlementslid wegens ‘verraad van staatsgeheimen’. Het ironische van de protestmars zat hem daarin dat Kılıçdaroğlu voor een onafhankelijke justitie opkwam, in naam van dat begrip waarvoor de eerste letter van de regeringspartij AKP staat, namelijk adalet (‘gerechtigheid’).

StampMedia: “Ik vrees dat supporters van Turkse oppositie de moed nu laten zakken”

De huidige regeringspartij van Erdoğan, de AKP deed tijdens het tellen van de stemmen nogal vervelend. Hoezo?

Bij meerdere stembureaus waar bleek dat Kilicdaroglu de meeste stemmen had gehaald, dienden de aanwezige partijleden van de AKP een bezwaar in. Daarmee forceerden ze telkens weer een hertelling van de stemmen. Zo zouden de stemmen in één stembureau elf keer opnieuw geteld moesten worden voordat ze bij de YSK ingediend werden.

Waarom zal Kılıçdaroğlu het moeilijk krijgen in de volgende ronde?

Het valt af te wachten wat de achterban van Sinan Ogan zal doen. Hoewel hij een rechts politicus is die meer aansluit bij de AKP van Erdoğan, heeft hij gezegd dat hij open staat voor onderhandelingen met beide kanten.
En volgens Dries Lesage heeft de CHP haar meerderheid in het parlement verloren. “De oppositie moet opletten dat hun veelstemmige coalitie niet inzakt de komende veertien dagen. Ik vrees dat supporters van de oppositie de moed kunnen laten zakken. Turkse verkiezingen laten zich nooit voorspellen, maar Erdoğan zal zijn momentum nu niet snel lossen.”

Business AM: In Turkije eindigt de economische crisis niet met de verkiezingen

Wat zijn de maatregelen die Erdoğan genomen heeft om de inflatie te beteugelen?

Hij zet de centrale bank onder druk om de rente te verlagen, terwijl de monetaire instellingen elders in de wereld net het omgekeerde doen. Voorts bedreigt hij de economen die de cijfers van de regering tegenspreken met gevangenisstraffen.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

Weg van de oorlogsretoriek

Gruwel in Israël en Palestina