Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Franse leerkracht onthoofd

Franse leerkracht onthoofd

Is de vrije meningsuiting in gevaar?

28 oktober 2020

*** (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)

De geschiedenisleerkracht Samuel Paty werd onthoofd door een jonge moslim nadat Paty tijdens een les over vrije meningsuiting cartoons van de profeet Mohammed had getoond. De onthoofding werd een barbaarse daad genoemd, een terroristische aanslag van een moslimextremist. En uiteraard is dat ook zo, maar is het dat alleen? Spelen er misschien nog andere factoren een rol? En zijn we niet selectief om te veroordelen? Maar vooral, is onze vrije meningsuiting in gevaar? En moeten leerkrachten zich bedreigd voelen?

Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!

Controverse

‘Controverse is net heel belangrijk,’ zegt Johan Vankeersbilck, begeleider van leerkrachten geschiedenis, aan Doorbraak. Hij vindt dat leerkrachten niet om bepaalde onderwerpen heen moeten fietsen, om controverse te vermijden. Al begrijpt hij wel dat leerkrachten met specifieke, multiculturele klassen niet zomaar om het even wat kunnen bespreken, zonder context te bieden. Dat vindt ook leerkracht geschiedenis Johan De Donder: “In een les geschiedenis mag je geen enkel onderwerp uit de weg gaan, hoe lastig dat ook is.

Dat koene ridders niet enkel naar het Midden-Oosten trokken om heilige plaatsen te beschermen, moeten we in onze lessen geschiedenis ook bespreekbaar maken. (CC BY 2.0) Hossam el-Hamalawy

Aanslag op de republiek

Zo noemde de Franse president Macron de gruwelijke moord, want vrije meningsuiting wordt hoog in het vaandel gedragen. Volgens newsmonkey vermoedt Frankrijk dat de moordenaar niet alleen heeft gehandeld, maar deel uitmaakt van een netwerk van jihadisten. Al is daar momenteel nog geen bewijs voor. De Franse minister van Financiën Bruno Le Maire wil in ieder geval geldstromen naar een aantal islamitische organisaties onderzoeken, waarvan vermoed wordt dat er radicale figuren in fungeren.

Bruno Le Maire (CC BY-NC-ND 2.0) Fondapol – Fondation pour l’innovation politique

Rapport begraven

Op Apache lezen we dat er in 2004 al een rapport geschreven is door Jean-Pierre Obin, waarin uitvoerig gewezen werd op de problemen die scholen en leerkrachten toen hadden met geradicaliseerde moslimjongeren. Maar er gebeurde niets mee. Het werd deskundig begraven. Franse leerkrachten waarschuwen, niet alleen om aan zelfcensuur te doen, maar voor de verregaande druk vanuit groepen als de Moslimbroeders. Opvallend daarbij is dat al of niet vooraanstaande moslims hun solidariteit met de leerkrachten uitdrukken.

Manifestatie in Parijs na de moord op Samuel Paty (CC BY 2.0) Jeanne Menjoulet

Wraak en weerwraak

Op DeWereldMorgen waarschuwt Luk Vervaet ervoor om niet alle zin voor redelijkheid en verhoudingen uit het oog te verliezen. Hij bedoelt daarmee dat er nog altijd meer moorden een aanslagen worden gepleegd vanuit extreemrechtse hoek dan door moslimterroristen. En dat het langs beide kanten vaak om wraak en weerwraak gaat. Vervaet wijst ook op de leeftijd van daders: allen rond de 20 jaar. Hij vindt het niet toevallig dat ze geboren zijn in het jaar van de aanslagen op de Twin Towers in New York van 11 september 2001, waarna de War on Terror werd afgekondigd. Die daders hebben heel hun leven niets anders gekend dan oorlog en angst die hen door westerse mogendheden werd opgedrongen. Dat is geen vergoelijking van aanslagen of moorden, het is een verklaring, een waarmee we onszelf, volgens Vervaet, een spiegel moeten voorhouden.

Nine one one (CC BY-NC-ND 2.0) Wally Gobetz

Vragen en discussiepunten

Doorbraak: ‘In een les geschiedenis ga je geen enkel thema uit de weg.’

Kan er bij jullie op school over alles gesproken worden? Over de kruistochten, de evolutieleer, het creationisme, en nog zoveel meer?

Waarom wil Johan De Donder geen toegevingen doen op die (soms) gevoelige thema’s?

Geschiedenis is een vak bij uitstek waar een kritische benadering van dit soort thema’s absoluut noodzakelijk is.
‘Lessen geschiedenis moeten in de eerste plaats een methode binnen brengen in de klas, en leerlingen leren om historisch te denken’, zegt Johan Vankeersbilck daar nog over.

Maar Johan De Donder trekt nog een andere lijn. Dewelke?

‘Er bestaat een helder onderscheid tussen enerzijds het historisch-wetenschappelijke kader en anderzijds het geloof. Ik maak mijn leerlingen duidelijk dat ik dat geloof respecteer, maar dat er over historische feiten niet gediscussieerd kan worden.’

Wat zegt hij nog over vrije meningsuiting?

Dat het een belangrijk goed is. Daarin kan min of meer met alles gelachen of gespot worden, maar tegelijk moet je de leerlingen ook uitleggen dat dit niet betekent dat je geen respect hebt voor hun religie. Als leerkracht geschiedenis moet je je vandaag echt hoeden voor wat ik “ideologische geschiedschrijving” noem.

newsmonkey: Frankrijk in knoop: regering wil geldstromen naar moslimorganisaties onderzoeken na onthoofding leerkracht

Kennen jullie gevallen waarbij ouders (van welke afkomst dan ook) naar school gingen om te klagen over een leerkracht? Of het ontslag ervan vroegen? Wat denken jullie daarvan?

Waar situeren zich volgens newsmonkey de meeste Fransen van islamitische afkomst die sympathie hebben voor het jihadisme?

In de erg arme voorsteden van onder meer Parijs en Marseille.

Apache: Samuel Paty, slachtoffer van niets doen

Wat zei Hassem Chalghoumi om zijn steun aan de familie van het slachtoffer te betuigen?

“We zijn allemaal Samuel Paty. We moeten krachtdadiger zijn. Hij is een martelaar van de vrijheid, de dader is een terrorist die niets met de mensheid te maken heeft. Hij is gemanipuleerd door video’s en individuen”.

De rector van de Grote Moskee van Parijs, Hafiz Chems-Eddine, zegt dat het islamitisch separatisme te wijten is aan gettovorming. Waarom zegt hij dat?

“Zeker niet alle moslims stellen hun godsdienst boven de wet, dat separatisme slaat niet op alle moslims, verre van.. Maar het bestaat, we moeten de moed hebben om dat te zeggen.”
Het is in die getto’s dat extremisten zich afzetten tegen de wetten van de Republiek en in het dagelijks leven hun religieuze interpretatie van ‘moslim zijn’ propageren. Dit werd mogelijk omdat men het toegelaten heeft.
Met excuses van slachtofferschap, achtergestelde buurten enz. is men de moslim beginnen zien als enkel moslim en niet meer als volwaardige burger met rechten en plichten zoals elke Fransman. Daarmee heeft men openingen gemaakt voor de politieke islamisten.

DeWereldMorgen: De onthoofding in Frankrijk en de kinderen van de haat

Luc Vervaet verklaart, of probeert te verklaren, waarom jongeren doen wat ze doen. En in het geval van de moordenaar van Samuel Pety, waarom hij die moord gepleegd heeft. Hij zegt dat jongeren producten van de huidige tijd zijn. In die zin is de moord op de leraar een teken, een signaal over de barbaarse wereld die de jongeren van vandaag van ons hebben geërfd. Ook al omdat de generatie die hen voorafging zijn dromen en idealen over een nieuwe wereld, net als zijn verzet tegen de eindeloze oorlogen, heeft opgeborgen om zich in te passen in het systeem dat we ooit zo verfoeiden.
Wat denk je daarvan?

Vervaet trekt ook een parallel tussen een Amerikaanse jongeman die moorden heeft gepleegd en de moordenaar van Samuel Pety. Vind je die parallel terecht?

Vervaet probeert het gedrag van moslimextremisten ook te verklaren. Hoe?

We herinneren ons de woorden van Bush en Blair: “Wie is niet met ons is tegen ons”, “De regels van het spel zijn voorgoed veranderd”. Wat betekende dat geweld de manier werd om politieke, sociale of religieuze problemen op te lossen. Wat betekende dat het legitiem is om oorlog te voeren. Om wraak te nemen. Om de andere te haten. Oog om oog, tand om tand.
Deze jongeren hebben nooit iets anders gekend, nooit iets anders gehoord. Ze zijn kinderen van twintig jaar onafgebroken oorlogszuchtige, racistische en islamofobe uitspraken. Kinderen van twintig jaar oproepen tot vergelding en wraak voor de slachtingen en vernederingen die de onderdrukte volkeren en landen moesten ondergaan.

Vervaet vindt dat er met twee maten en twee gewichten gewerkt wordt als het gaat om aanslagen uit rechts-extremistische hoek, en die uit moslimextremistische hoek. Waarom?

‘Ik zal nooit de stilte vergeten die in Europa heerste na de afslachting van 77 mensen, waaronder tientallen jongeren, door Anders B.Breivik in Oslo en op het eiland Utoya op 21 juli 2011. Natuurlijk was de ontstentenis groot en keurde iedereen – van links tot rechts – af wat er gebeurd was. Maar geen massamanifestaties, geen stigmatisering, geen razzia’s, geen organisaties verboden, geen uithalen naar “de barbarij van de meerderheid”, geen verbod op publicatie of vertaling van het manifest van Breivik.
Wat me toen het meeste trof was de Europese eensgezindheid, het in alle toonaarden ontkennen van elke politieke verantwoordelijkheid van rechts of extreemrechts voor de waanzin die er in Noorwegen had plaatsgevonden. Moord en vrije meningsuiting waren immers twee verschillende dingen. Dit keer is het anders. Dit keer lijkt het erop alsof we afstevenen op een burgeroorlog. De bevolking kan maar één indruk krijgen: het moslimterrorisme is de vijand onder ons. Extreemrechts hoeft niets te doen, niets te zeggen, ze moeten alleen maar de vruchten te plukken van het huidig klimaat.’

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

Armoede

Verkiezingen in de VS