Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Armoede

Armoede

Treft vooral de meest kwetsbaren onder de kwetsbaren

21 oktober 2020

*** (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)

Wereldwijd zorgen Covid-19 en de klimaatverandering voor een toename van extreme armoede. In ons land stijgt de armoede ook, mede onder impuls van corona, maar ook door o.a. te lage (of geen) uitkeringen, en administratieve rompslomp.
Een deel van de oplossing om armoede de wereld uit te helpen, ligt in het planten van bomen. Want net zoals corona mensen in armoede het hardst treft, doet de opwarming van de aarde dat ook. Bovendien zijn het dan nog eens de meest kwetsbaren onder de kwetsbaren die er het meest onder te lijden hebben: meisjes en vrouwen, en jongeren.

Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!

Jong, zonder netwerk, en zonder dak

Leven in armoede is voor niemand een pretje. Maar jongeren worden er vaak nog harder door getroffen. Doe het maar eens, overleven zonder netwerk, zonder uitkering, zonder telefoon of internetverbinding, en zonder dak boven je hoofd. De Antwerpse vzw Betonne Jeugd brengt die jongeren samen, lezen we op StampMedia. Het probeert een netwerk te voorzien, hen bij te staan op juridisch en psychologisch vlak, en hen te helpen zoeken naar een betaalbare en kwalitatieve woning. Maar simpel wordt het nooit.

Te weinig geld voor vrouwelijke hygiëne

Menstruatiearmoede betekent dat een meisje of vrouw te weinig geld heeft voor hygiëneproducten zoals maandverband, tampons of menstruatiecups. Het lijkt voorbehouden voor vrouwen in ‘arme’ landen, ver weg van hier. Maar een rapport van Caritas Vlaanderen toont aan dat het hier bij ons wel degelijk bestaat. Het toont, volgens Fien Portier op MO*, ook aan dat het genderaspect van armoede verborgen blijft. Daarmee wordt bedoeld dat vrouwen nog meer getroffen worden door armoede dan mannen. En ook hierbij speelt de klimaatverandering een belangrijke rol.

Unsplash / Gyan Shahane (public domain)

Bomen tegen armoede

Niet alleen zijn bomen van groot belang bij de strijd tegen de opwarming van de aarde, ze zijn ook ‘een essentiële bron van voedsel, brandstof en inkomsten uit ecotoerisme’, staat op DeWereldMorgen. De nieuwssite verwijst naar een onderzoek van 21 wetenschappers van de Global Forest Expert Panel, dat uitzocht wat de rol van bossen en bomen is bij armoedebestrijding. Met hun bevindingen willen de onderzoekers beleidsmakers overtuigen om (veel) meer aandacht te besteden aan bossen en bomen.

(CC BY-NC 2.0) Kenny

Extra artikel: in mei van dit jaar sprak MO* met Nathalie Francken, Belgisch vertegenwoordiger bij Wereldbank over hoe de pandemie mensen in extreme armoede stort.

Vragen en discussiepunten

StampMedia: Jong, arm en op zoek naar een huis: mission (almost) impossible

Waarom is een online aanvraag voor een sociale woning vaak geen vereenvoudiging voor jongeren in armoede?

Voor een internetverbinding heb je een huis nodig en zelfs wie een woning heeft gevonden, kan niet altijd budget vrijmaken voor internetkosten. De coronacrisis zorgt ervoor dat het nog langer duurt om papieren in orde te brengen.

Om de huurprijs te drukken gaan kwetsbare jongeren vaak samenwonen, maar dat brengt dan weer andere problemen met zich mee. Welke? En wat voor gevolgen kan dat met zich meebrengen?

Samenwonenden krijgen een lagere uitkering dan alleenstaanden, wat het beschikbare budget van de jongeren opnieuw naar beneden haalt. Dat kan tot lastige en stresserende situaties leiden. “Ik heb al meegemaakt dat iemand een vriend niet in huis wilde nemen uit angst om zijn uitkering te verliezen. Dat is dubbel pijnlijk, want die persoon zit dan met de stress over zijn uitkering en een schuldgevoel omdat hij zijn vriend niet heeft kunnen helpen.”

Financiële geletterdheid staat nu ook in de eindtermen voor het secundair onderwijs. Wat denken jullie daarvan? Zal dat jongeren in armoede kunnen helpen?

MO*: Is armoede seksistisch? Menstruatiearmoede in Vlaanderen en de wereld

Armoede heeft alles te maken met ongelijkheid. Maar binnen de armoede bestaat er nog meer ongelijkheid waar te weinig aandacht aan geschonken wordt. Over welke ongelijkheid gaat het?

De ongelijkheid tussen vrouwen en mannen. Dat wordt genderongelijkheid genoemd.
‘Het genderaspect van armoede blijft vaak verborgen omdat armoede te vaak gemeten wordt in termen van ‘arme gezinnen’. Maar daarmee blijft de ongelijkheid binnen een arm gezin onder de radar. Niet iedereen in een huishouden krijgt dezelfde kansen of heeft gelijke controle over de beschikbare financiële middelen. Het zijn bijvoorbeeld vaak vrouwen die huishoudelijke taken op zich nemen, en die zijn doorgaans tijdrovend en onbetaald.’
Ook in België is die genderkloof er: de gemiddelde Belgische man heeft 10,7 procent kans om sociaal en materieel uitgesloten te worden, bij vrouwen is het risico hoger en bedraagt dat percentage 11,3 procent, zo schrijft Caritas in het rapport.

Wat zijn de gevolgen van menstruatiearmoede op meisjes en vrouwen?

‘Menstruatie heeft een impact op het sociale, lichamelijke en economische leven’, zegt Rockaya Aidara. ‘De stress die slechte sanitaire voorzieningen en een gebrek aan producten met zich meebrengen, heeft ook een weerslag op de mentale gezondheid.’
Dat tonen ook de Vlaamse verhalen in het Caritas-rapport: Tess, een van de vier meisjes die Caritas interviewde: ‘Het geeft meer stress (wanneer ze geen hygiëneproducten kan kopen, red.). Ik heb dan de hele tijd schrik om een vlek in mijn broek te hebben, en dat de anderen dat gaan zien en daar mee lachen.’
Menstruatiearmoede doet mensen ook thuisblijven van school of werk, ook in België. Het Caritasrapport geeft aan dat 15 procent van de ondervraagde meisjes in armoede ‘wel eens school gemist heeft omdat ze ongesteld was en geen menstruatieproducten had’. Bij de ondervraagde meisjes die níet in armoede zaten, was dat amper 3 procent.

Menstruerende mensen in films en reclame worden op een belachelijke manier voorgesteld. Ofwel eten ze chocolade en huilen ze een hele week, ofwel gaan ze rotsklimmen in een wit, ultrakort shortje. Ken jij iemand dat echt doet?

Wat stelt Caritas voor om menstruatiearmoede tegen te gaan? En wat denk je daar zelf van?

Caritas pleit er bijvoorbeeld voor om de belasting op hygiëneproducten volledig af te schaffen. Op 1 januari 2018 werd de btw op zulke producten bij ons al verlaagd van 21 procent (het tarief voor luxeproducten) naar 6 procent. Toch volstaat die verlaging niet voor een substantiële groep mensen in onze samenleving die de producten niet elke maand kan aanschaffen, vindt de organisatie.

DeWereldMorgen: Armoede uitroeien kan niet zonder bossen

Wat betekent ‘extreme armoede’, en hoeveel mensen worden erdoor bedreigd?

Als mensen overleven met minder dan 1,6 euro zitten ze in extreme armoede. Volgens de Verenigde Naties gaat het zelfs om minder dan 1,25 US Dollar, wat neerkomt op 1,0584 euro.
Dit jaar zouden er door corona 71 miljoen mensen in extreme armoede bijkomen. Volgens de meest recente raming van de Wereldbank, leefden in 2015 zowat 734 miljoen mensen in extreme armoede.

Arme mensen op het platte land hebben bossen nodig om in hun levensonderhoud te voorzien. Maar waarom lukt dat niet?

Bij grootschalige houtkap op inheems land of andere plekken waar gemarginaliseerde mensen wonen, is hout het meest waardevolle bosproduct. Die waarde wordt zelden gecompenseerd aan die mensen als de bossen verdwijnen.

Waarom maken, volgens de onderzoekers, bossen deel uit van de oplossing om armoede te bestrijden?

Met gezondheidsdeskundigen die meer pandemieën in de toekomst voorspellen als gevolg van aangetaste ecosystemen, en klimaatwetenschappers die waarschuwen voor intensere orkanen, stelt het rapport dat de uitdagende tijden vragen om hernieuwde aandacht voor armoedebestrijding. Het vermogen van bossen om een positieve invloed te hebben op de levens, de gezondheid en de bestaansmiddelen van mensen, moet centraal staan in de discussies over armoedebestrijding, met name op het platteland.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

Supermarktketen koopt landbouwgrond

Franse leerkracht onthoofd