Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Gemeenteraadsverkiezingen 2018

Gemeenteraadsverkiezingen 2018

Maken burgerinitiatieven en cultuur het verschil?

10 oktober 2018

De laatste rechte lijn naar de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober is ingezet. De debatten volgen elkaar in moordend tempo op, maar worden uitsluitend gevoerd door traditionele partijen. Burgerstemmen worden nauwelijks of niet gehoord. Ook niet in het beleid, laat staan in het cultuurbeleid. Nochtans roert er zich wat bij heel wat burgers. 

Filmreeks Changez! belicht twaalf burgerinitiatieven 

De filmmaker Ben De Raes trok heel het land door op zoek naar burgerinitiatieven die voor een positief alternatief moeten zorgen, daar waar het beleid tekort schiet. Aan DeWereldMorgen legt hij uit hoe deze initiatieven de overheid uitdagen, én uitnodigen tot samenwerken. Dat politici niet altijd even enthousiast reageren, stelt hem teleur. Vaak hebben ze de mond vol van burgerparticipatie, maar op het einde van de rit proberen ze de aanpak van de burgers in hun eigen kader te plaatsen. 

(CC0) Susan Yin

Lokaal cultuurbeleid heeft burgers nodig

Cultuur, om het niet over kunst te hebben, lijkt niets met degelijk bestuur te maken te hebben. Het staat er even ver vandaan als de N-VA van de PVDA. Of is dat maar schijn? rekto:verso praat met Marius Meremans die voor de N-VA opkomt in Dendermonde, en met Dirk Tuypens die dat voor de PVDA doet in Mechelen. Verrassend hoe gelijkgezind beide heren zijn, ook als het over inspraak van burgers in het lokale cultuurbeleid gaat. 

© Geert Verscheure

Opkomst van de burgerlijsten

Wat een burgerlijst precies is, of wat het niet is, lees je in het artikel van Apache. Opmerkelijk is in ieder geval dat ze aan een grote opmars bezig zijn. Maar liefst 35 burgerlijsten nemen deel aan de gemeenteraadsverkiezingen, en dat tot in de verste uithoeken van het land. En hoewel een burgerlijst in wezen buiten de partijpolitiek staat, zijn er politici die ze, al dan niet oprecht, omarmen.

Overzichtsbeeld © Burgerlijst Antwerpen 

Artikels en discussiepunten

DeWereldMorgen: Burgers nemen heft in handen: filmreeks ‘Changez!’ maakt maatschappelijke kanteling concreet zichtbaar

Wat kan de overheid doen met burgerinitiatieven? 
De overheid kan ervoor kiezen om partner te worden van de burgerinitiatieven en middelen bieden, zoals grond voor duurzame landbouw, of middelen voor straathoekwerk en jongerenwerking. Maar de overheid kan er ook voor kiezen om ideeën van de initiatieven over te nemen en te incorporeren in hun eigen beleid. Zo kunnen ze een lokaal coöperatief energiebedrijf starten. Veel van de werkingen en verenigingen zijn daar absoluut niet op tegen. Ze zien zich niet als concurrent van de overheid. Ze gaan niet uit van de neo-liberale gedachte dat ze het beter doen dan de overheid. Ze wachten juist tot de overheid het overneemt. Tot de overheid tijd en middelen eraan besteedt.
Waarom is het belangrijk dat de overheid burgerinitiatieven steunt?
Bijvoorbeeld projecten die te maken hebben met betaalbaar wonen en coöperatieve banken waar winst niet op de eerste plaats komt hebben een impact op de mensen die er daadwerkelijk mee in aanraking komen. Voor hen maken de initiatieven een wereld van verschil. Maar op landelijk niveau is hun impact klein. Het kost te veel tijd en energie om de problemen op nationaal niveau aan te pakken, dat kunnen de initiatieven niet op zichzelf.
Waarom is De Raes teleurgesteld in de politiek?
Iedere politieke partij heeft zijn mond vol van ‘participatie’ en ‘burgers bij het beleid willen betrekken’. Maar hoe ze dat willen doen, daarover zijn ze heel ontransparant. Ze zien dat de impact van betaalbare woonst-projecten te klein is en dat zij daarin moeten voorzien. Maar ze vervallen steeds in een partijpolitiek spel in plaats van te gaan samenwerken met de verschillende burgerinitiatieven. De oppositie spreekt de regerende partijen er wel op aan, maar de vraag is of zij dat in de komende zes jaar wel weten te doen.
Er is geen eensgezindheid over wat het meest efficiënt is. Liberale partijen willen inzetten op de privé-markt, terwijl meer linkse partijen meer regels willen opleggen om in te grijpen op de markt – waar de liberale partijen het dus niet mee eens zijn. Politieke partijen zien dus wel dat de burgerinitiatieven werken, maar willen de aanpak in hun eigen kader krijgen.
Wat denk jij over burgerinitiatieven? Zijn ze nodig als toevoeging van de politiek? 
 
rekto:verso: N-VA en PVDA. In kartel voor cultuur?
 
Wat zijn volgens Dirk Tuypens in Mechelen de drempels om aan cultuur te doen? En hoe kan de stad die verhelpen? 
In Mechelen zie ik nog altijd een heel sterke focus op het centrum van de stad, op de grote cultuurpaleizen waar ook publiek van buiten Mechelen op afkomt – met dus ook een economisch belang. Men gaat er dan van uit dat het publiek uit de deelgemeenten zich maar moet verplaatsen naar het centrum. Dat is al één drempel. Een andere is de financiële drempel. Voor kansarmen of mensen met een migratieachtergrond uit sociale wijken blijft de stadschouwburg te duur – dat los je niet op met een UiTPAS of wat kleine tegemoetkomingen. Wil je ook hen mee betrekken in het culturele verhaal van je stad, dan moet je die hele richting op het centrum omkeren, zodat die cultuur van het centrum ook naar de wijken gaat. Dáár moet je investeren in infrastructuur. Die is er nu niet, of veel te weinig. In elke grote wijk, in elke deelgemeente zou een cultuurhuis moeten komen op maat van de wijk.
Hoe ziet het cultuuraanbod er in jouw gemeente of stad uit? Maak je er gebruik van?
Marius Meremans denkt dat het idee van lokale politici, dat cultuur niet nodig is, of te veel geld kost, of voor een te beperkte groep is, veranderd is. Wat denk je daarvan? Is cultuur zichtbaarder in jouw gemeente of stad? 
Wat stoort Tuypens aan de nieuwe belangstelling voor cultuur? En hoe passen burgers in dit verhaal?
Wat mij stoort, is hoe cultuur wordt ingezet voor citymarketing. Zo kregen we eind vorig jaar in Mechelen ineens in de krant te lezen dat de stad aan de Sint-Romboutstoren een grote bronzen uil van bijna 250.000 euro van Johan Creten neerpoot. De uitleg die je dan krijgt, is dat het een nieuwe culturele “landmark” zal worden, waar toeristen selfies bij kunnen maken. En in juni werd op het Margaretaplein alweer een beeld onthuld: Golden Boy van kunstenaarsduo Elmgreen en Dragset. Net nu er een heel debat loopt over monumenten en straten die genoemd zijn naar bedenkelijke historische figuren, gaan wij een “landmark” neerzetten ter ere van Keizer Karel! Waarom doe je over zulke gigantisch dure kunstwerken geen bevraging of desnoods een referendum? Als inwoner mag je daar toch inspraak in hebben? En waarom zie je nooit werk uit onze eigen kunstacademies verschijnen?
 
 
Apache: Minstens 35 burgerlijsten dingen naar een stem
Wat zijn de drie belangrijkste kenmerken van een burgerlijst? 
Burgerlijsten engageren zich om pro-actief alle publieke informatie beschikbaar te maken voor elke inwoners.
Burgerlijsten leggen ook een focus op ethiek binnen de politiek en nemen pro-actief maatregelen om corruptie en belangenvermenging te vermijden.
En: lijsten worden collaboratief (in samenwerking) samengesteld.
Wat wordt er bedoeld met politieke recuperatie?
Een gebeurtenis gebruiken voor eigen politiek gewin. In dit geval bestaat het gevaar dat politici de burgerlijsten zullen misbruiken.

De aanwezigheid van een (ex-)politicus moet wel kunnen op een burgerlijst.
“Ik ben vooral benieuwd wat al die lijsten na de verkiezingen gaan doen”, zegt Goorden. “Wat ik zelf heel belangrijk vind, is dat ze er cultureel klaar voor zijn. Er moeten een interne cultuur van inspraak en participatie zijn, eerder dan een goede externe communicatie. Eigenlijk moet je soms kijken en zien wat er gebeurt.”

Waarom zal het moeilijk worden voor burgerlijsten om zitjes in een gemeenteraad te veroveren?
De politiek heeft een systeem bedacht om nieuwkomers maximaal te weren”, argumenteert Goorden. “In het starre partijpolitieke landschap hebben Burgerlijsten het niet makkelijk. Het is enorm moeilijk om op te boksen tegen de partijkassen. De wetgeving rond partijfinanciering heeft een bestaand systeem verankerd en, vakkundig gesloten voor nieuwkomers. En wie electoraal afgestraft werd, heeft een spaarpotje om een periode tussen twee verkiezingen te overleven.
Maar ook het ‘systeem imperiali‘ (verdeelsleutel voor zetels) bestendigt de huidige situatie. Het komt erop neer dat het moeilijker is om de eerste zetel binnen te halen, dan de daarop volgende zitjes. Wij moeten tussen de 7.000 en 8.000 stemmen halen om erbij te zijn. De eerste zetel kost je enorm veel en bevoordeelt ook weer de grote spelers.
Wat denk jij over burgerlijsten? Kunnen ze iets betekenen? Of heb je vertrouwen in de traditionele politieke partijen? 

 

Hier kun je de filmpjes van Changez! bekijken. 

StampMedia interviewde de Antwerpse lijsttrekkers, en maakte portretten van Afro-Antwerpenaren die zich in de politiek smijten.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand. 

Hier vind je meer informatie over Media.21

Artificiële Intelligentie
Vrouwenemancipatie


Aanmelden

Meld je aan om een week lang gratis kranten en magazines in de klas te ontvangen of om de status van je bestelling te volgen.

Heb je nog geen account? Dan moet je eerst registreren.

Let op: De themadossiers en het lesmateriaal op de website van Nieuws in de Klas kan je zo gebruiken.

 

Wachtwoord vergeten?

Wachtwoord herstellen

Vul je e-mailadres in. We sturen je een mail met instructies om je wachtwoord te wijzigen.

 

Aanmelden

Subscribe to our mailing list

* indicates required

Nieuws in de Klas gebruikt deze informatie enkel om je op de hoogte te brengen van activiteiten, weetjes en trends uit de sector en van onze organisatie. Vink hieronder 'nieuwsberichten' aan als je op de hoogte wil blijven:

Je kan op elk moment jouw gegevens verwijderen door op de link 'Abonnement opzeggen' te klikken onderaan elke e-mail die je van ons ontvangt, of te mailen naar info@nieuwsindeklas.be. Bezoek onze website voor meer informatie over onze privacyverklaring. Door hieronder te klikken, stem je ermee in dat wij jouw gegevens mogen verwerken in overeenstemming met deze voorwaarden.

We gebruiken MailChimp als ons marketingplatform. Door hieronder te klikken om u te abonneren, erkent u dat uw informatie zal worden overgebracht naar MailChimp voor verwerking. Lees hier meer over de privacypraktijken van MailChimp.