Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Protesten aan universiteiten

Protesten aan universiteiten

Inhoudelijke, maar niet neutrale eis voor academische boycot t.o.v. Israël

15 mei 2024

Zowel aan de UGent als aan de Universiteit Antwerpen protesteren studenten, maar ook personeelsleden, tegen het geweld in Gaza. Meer specifiek eisen de studenten dat de universiteiten de samenwerking met Israëlische universiteiten die van ver of dichtbij het geweld van het Israëlische leger faciliteren, stoppen. Een boycot met andere woorden. Tot dusver zijn de directies van UGent en UA daar niet op ingegaan. Zij gebruiken onder andere het begrip ‘neutraliteit’ om die beslissing niet te hoeven nemen. Lees verder om te weten wat hiermee bedoeld wordt.

Is neutraliteit gelijk aan veiligheid?

Op rekto:verso stelt cultuursocioloog Pascal Gielen zich de vraag of neutraliteit in houding ten opzichte van de gruwel in Palestina gelijk is aan veiligheid, zoals de rector van de Universiteit Antwerpen beweert. Die berispte namelijk enkele studenten die hadden opgeroepen tot een manifestatie voor Palestina, want de universiteit wil een ‘politiek neutrale en veilige ruimte voor dialoog en debat’ zijn. Maar enkele maanden geleden, mocht Filip Dewinter wel een lezing komen geven over zijn boek ‘Omvolking’.

Beeld: Annelys de Vet, #freepalestine #ceasefirenow #endtooccupation #solidarity

Politieke en financiële belangen versus mensenrechten

Universiteiten werken vaak samen met andere universiteiten in het buitenland. Daar is niks vreemds of raars aan. Nu vinden studenten van de UGent het wel wat raar dat die universiteit blijft samenwerken met Israëlische universiteiten die betrokken zijn bij de oorlog in Gaza. De mensenrechtencommissie van de universiteit had bovendien een academische boycot voorgesteld, maar daar ging de raad van bestuur van UGent niet op in. Omdat zij vinden dat de raad politieke en financiële belangen voor laat gaan op mensenrechten, zullen de studenten enkele campussen vreedzaam bezetten, schrijft Daan Van Cauwenberge op Apache.

De studenten maakten hun eisen bekend bij aanvang van de bijeenkomst van de raad van bestuur van UGent. (© Simon Clément)

Steun van personeel UGent

In Gent zijn het trouwens niet alleen de studenten die protesteren. Ook een deel van het personeel, zowel onderzoekers, ondersteunend personeel als professoren, schaart zich achter de studentenactie. De rector van UGent verwerpt het verwijt dat UGent de mensenrechten zou schenden, maar bevestigt in eenzelfde adem dat hij het advies van de mensenrechtencommissie niet zal volgen. En, zo meldt DeWereldMorgen, de rector is nog steeds niet in dialoog met de studenten gegaan.

Foto: DeWereldMorgen

Media doen boodschap van protest ondersneeuwen

De berichten over de protesten aan Amerikaanse universiteiten, en de vaak gewelddadige reacties van die universiteiten en politie, zijn jullie zeker niet ontgaan. Maar de berichtgeving, hoe media er dus mee omgaan, richt zich volgens de Amerikaanse professor journalistiek Danielle K. Brown op MO*, te eenzijdig op de dramatiek en de ontwrichting. Op de onlusten, dus. En zo geraakt de boodschap die de studenten hebben, namelijk het aanklagen van de gruwel in Gaza, ondergesneeuwd.

(CC BY 2.0 Deed) David Geitgey Sierralupe

Vragen en discussiepunten

rekto:verso: Neutraliteit: een mes waaraan we onszelf snijden

Pascal Gielen vindt dat er nogal geschipperd wordt bij progressieven, pacifisten en activisten als het over Gaza gaat. Een van de redenen daarvoor, denkt hij, is van economische aard. Wat bedoelt hij daarmee?

Bedrijven, onderwijs- en cultuurinstellingen zien hun goede relaties met Israëlische partners liever niet verdampen en beroepen zich daarom op hun neutrale houding. Het optrekken van die neutraliteitsfaçade zou je vrijelijk naar Nancy Fraser als ‘progressief neoliberalisme’ kunnen labelen. Zo’n ideologie omarmt feminisme, culturele diversiteit en zelfs activisme, zolang ze maar niet de economische welvaart of de eigen carrière op de helling zetten. Activisme is bovendien erg ‘in’ en zelfs vrij winstgevend in de hedendaagse cultuurwereld. De creatieve Tweede-Wereldoorlogindustrie draait er al jaren op volle toeren. Wie daarentegen stelling neemt in de Palestijnse zaak, dreigt een deel van het publiek te bruuskeren en daarmee inkomsten te derven.

We moeten, volgens Gielen, creatief en authentiek zijn. Uniek. Maar tegelijk worden we in een competitief keurslijf gegoten, want iedereen moet uniek zijn. En dat maakt ons eenzaam en mentaal ziek. Op welke manier legt Gielen hiermee het verband met Palestina?

De Zelfmaatschappij is immers een hysterische samenleving. Hysterie ontstaat onder andere wanneer je het gevoel krijgt dat je vervangbaar bent en dus toch niet zo uniek als gedacht blijkt te zijn. Uniek moeten zijn is de hel in een hypercompetitieve samenleving waar er altijd iemand klaarstaat om je eigen unieke zelf van de troon te stoten. Het leidt tot angst, wantrouwen en xenofobie. In de waan van de hysterische ratrace laten sociaal darwinisme en theorieën over competitieve genen zich immers gemakkelijk terug mengen met haast eugenetische opvattingen over witte suprematie. Ook dat verklaart wellicht ons verschil in houding tegenover Oekraïne en Palestina.

Apache: Eis tot boycot van Israëlische universiteiten groeit aan UGent

Wat was het advies van de mensenrechtencommissie van de UGent?

In haar advies stelt ze dat naar aanleiding van de systematische en grootschalige mensenrechtenschendingen in Gaza de universiteit verder moet gaan dan haar huidige mensenrechtenbeleid.
De commissie stelt voor om over te gaan tot een gematigde boycot van Israëlische universiteiten. De commissie raadde af om bilaterale verdragen af te sluiten zolang Israël oorlog voert in Gaza en gaf strengere voorwaarden voor het sluiten van multilaterale verdragen. Een heropstart van de verdragen zou mogelijk zijn na de oorlog en na overleg binnen de commissie. Voor multilaterale verdragen laat de commissie de deur open. Multilaterale verdragen worden alleen verboden wanneer partneruniversiteiten of faculteiten betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen of er een grote kans bestaat dat het onderzoek misbruikt kan worden voor militaire doeleinden.

Er wordt gezegd dat de studentenprotesten overgewaaid zijn uit de VS. Waarom is dat niet waar?

De studentenprotesten vloeien voort uit een lange campagne van verschillende progressieve studentenbewegingen tegen het Israëlische geweld. Comac, de studentenbeweging van PVDA, lanceerde al in november een petitie met vrijwel identieke eisen als de bezetters.
Students for Palestine organiseerde op 14 februari in samenwerking met een reeks andere progressieve bewegingen Break up with Israël. In de campagne kwamen studenten in alle Belgische studentensteden op straat met de roep om de banden met Israël door te snijden.
In april hield UGent interne verkiezingen om studentenvertegenwoordigers te kiezen. De grote winnaar was het platform Universiteit van Morgen, een collectief van verschillende progressieve kandidaten. “De boycot maakte een groot deel uit van onze campagne”, zegt Basile Peeters. Peeters zal vanaf september twee jaar in de raad van bestuur zetelen. Hij had bijna dubbel zoveel stemmen als de tweede plaats.

DeWereldMorgen: “Ook het personeel van de UGent bezet het UFO”

Wat is een van de problemen van zowel studenten als personeel met de rector van UGent?

Dat hij ondanks een oproep tot dialoog nog steeds geen contact met hen heeft opgenomen. Daarmee veegt hij alle bezorgdheden van studenten en medewerkers van de baan.

MO*: ‘Grote focus op spektakel door media ondermijnt inhoud van studentenprotest over oorlog in Gaza’

Bij de berichtgeving over de studentenprotesten aan Amerikaanse universiteiten ligt de focus verkeerd, vindt professor Danielle Brown. Waarom? En wat is daar het gevolg van?

Bij berichtgeving ter plekke, zoals in de kampen op de campussen, is een algemeen patroon zichtbaar: de berichtgeving focust op dramatiek en ontwrichting, in plaats van de onderliggende redenen van het protest. Het gevolg is dat het publiek ongeïnformeerd kan blijven over de nuance die achter deze protestbewegingen schuilgaat.

Brown zegt dat er commerciële overwegingen spelen voor redacties om zich voornamelijk te richten op spektakel en confrontatie. Maar het is ook een redactionele keuze. Waarom?

Het is een redactionele keuze die de doelstellingen van het protest ondermijnt. Die delegitimering komt ook tot stand in de routine waarop veel journalisten terugvallen om snel en zonder al te veel juridische consequenties verhalen te vertellen.
In het geval van “breaking news” hebben veel journalisten de neiging om vooral bronnen met een zekere status te citeren. Het gaat dan om bijvoorbeeld overheidsfunctionarissen of vertegenwoordigers van de universiteit. In veel gevallen hebben journalisten al een zekere verstandhouding met deze functionarissen, die daarnaast ook vaak een toegewijd media- en communicatieteam hebben. Zo blijkt bij de studentenprotesten dat reporters meer moeite te hebben om in direct contact te komen met de demonstranten.
Het gevolg is dat officiële narratieven het nieuws domineren. Als functionarissen zoals de gouverneur van Texas, Greg Abbott, de demonstranten vergelijkt met criminelen met antisemitische bedoelingen, komt dat in nieuwsberichtgeving. En dat verschijnt vooral meer in het nieuws dan enige vorm van wederwoord van de deelnemers van het protest.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

Journalistiek onder druk

Artificiële Intelligentie