Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Ouders straffen of stimuleren

Ouders straffen of stimuleren

Bij taalachterstand van hun kleuters

25 januari 2023

*** 

Uit een taalvaardigheidstest (KOALA) bij kleuters aan het begin van de derde kleuterklas blijkt dat, zeker in de grote steden, heel wat kinderen nood hebben aan extra taalondersteuning, of zelfs intensieve begeleiding. Minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) stelde daarop voor dat ouders die hun kinderen niet stimuleren om thuis Nederlands te leren, of thuis gewoon geen Nederlands spreken, gestraft moeten worden door een deel van het Groeipakket, wat vroeger kinderbijslag heette, voorwaardelijk te maken. Dat betekent dat hij een deel van het geld zou inhouden als die ouders niet goed hun best doen. Niemand vindt dat een goed voorstel.

 

Schoolplicht vanaf 3 jaar

Hoewel onderwijspsycholoog Wouter Duyck minister Ben Weyts zeer genegen is, vindt hij dat ouders straffen niet de gewenste resultaten zou opleveren. In plaats daarvan pleit hij ervoor om de schoolplicht vanaf 3 jaar te laten ingaan. Kleuteronderwijs is heel belangrijk voor kansarme migrantenkinderen, zegt hij op Doorbraak, maar in de grote steden gaat 50 procent van die kinderen niet naar de kleuterschool.

Kleuterschool jaren 50 – 60 (CC BY-NC-SA 2.0)

 

Politieke en ideologische redenen

Zowel Wim Van Lancker, professor sociologie aan KU Leuven, als Michel Vandenbroeck, professor gezinspedagogiek aan Universiteit Gent, zeggen aan Apache dat ze niet te vinden zijn voor het voorstel van Weyts. Zij vinden dat ouders tegen hun kinderen vooral de taal moeten spreken die ze goed beheersen. Dat wil niet zeggen dat ze ontkennen dat er een probleem is. Maar uit onderzoek van Vandenbroeck blijkt dat de kwaliteit van het onderwijs zelf te wensen overlaat, en dat kleuters vaak in te grote klassen zitten. De professoren denken dat Weyts het voorstel eerder uit politieke en ideologische redenen gedaan heeft.

Kleuters Foto: CC onderzoeksonderwijs.net

 

Repressieve maatregelen hebben geen positief effect

De Gezinsbond zegt aan DeWereldMorgen dat er geen studies bestaan die een positief effect aantonen van repressieve maatregelen, zoals het voorstel van minister Weyts. De Gezinsbond vindt wel dat taalvaardigheid en taalstimulering belangrijk zijn, én dat daar ouderlijke betrokkenheid moet komen bij kijken. Maar die ouderlijke betrokkenheid creëer je eerder door te werken aan wederzijds vertrouwen.

Nog kleuters. Foto: CC Tookapic – Pixabay

 

De emoties van kleuters bij het leren van een taal

Voor EOS onderzocht doctoraatsonderzoeker Graziela De Keyser (KU Leuven) wat kleuters zoal voelen bij het leren van een taal. En wat blijkt? Als kleuters een taal graag spreken, zullen ze die ook sneller leren. Maar soms zijn ze ook bang dat ze de taal van hun ouders zullen vergeten, omdat ze denken dat ze die niet meer mogen spreken. Nochtans blijkt meertaligheid heel wat voordelen te hebben in het latere leven.

 

Politiek spel

Voor Business AM zoekt Wouter Verschelden in de Wetstraat het politieke spel uit. Wat zit er achter het voorstel van Weyts, en hoe reageren de politieke collega’s, zowel binnen de meerderheid als bij de oppositie? Heeft Weyts het voorstel gedaan als bliksemafleider voor zijn ietwat vreemde tussenkomst in het Vlaams Parlement, midden december? Hij zou daar dronken hebben gestaan.

Vlaams Parlement Foto: CC Wikimedia Commons

 

Vragen en discussiepunten

Doorbraak: Onderwijspsycholoog Wouter Duyck ‘Los taalachterstand op met schoolplicht vanaf 3 jaar’

Volgens Wouter Duyck slaagde het Vlaamse onderwijs er in de jaren 60 en 70 in om arbeidskinderen uit de armoede te halen. Waarom?
‘Ons onderwijs was toen bij het beste ter wereld. Dat heeft enorm veel welvaart gecreëerd voor de babyboomers van nu. Terwijl mensen uit de armoede tillen via het onderwijs allesbehalve evident is. Ook toen was er immers de mentaliteit bij de rijkeren dat ‘die arbeidskinderen het niet waard waren om hen te laten studeren’. Emancipatorisch links deed toen nog moeite voor de arbeiderskinderen, en daardoor was het onderwijs echt succesvol. Ja, de Latijnse was moeilijk voor een arbeiderszoon of -dochter, maar ook de socialisten zeiden toen: “als je het echt wil en kan, dan moet je je tenen maar uitkuisen”, om een Vlaamse uitdrukking te gebruiken. De lat lag hoog, maar ze lag hoog voor iedereen.’
Waarom wil Duyck eerder de schoolplicht op 3 jaar zetten, dan ouders verplichten om thuis Nederlands te spreken?
‘Kleuteronderwijs is heel belangrijk voor kansarme migrantenkinderen. Als ze thuis geen Nederlands spreken, dan komen ze er op school mee in aanraking en krijgen ze tenminste de kans om de omgangstaal in Vlaanderen goed te leren spreken en schrijven. Maar vooral bij de meest kansarme kinderen in de steden zien we dat tot meer dan 50% niet naar de kleuterschool gaat, vooral in Antwerpen, Mechelen, Genk en Gent.’
Kan schoolplicht op 3 jaar worden ingevoerd?
Nee, want in Vlaanderen bestaat geen schoolplicht. Wel een leerplicht.

Apache: ‘Ouders straffen voor slechte taaltest van kind zal taalachterstand vergroten’

Waarom vindt professor Van Lancker het voorstel van Weyts een maat voor niets?
“Men probeert gedrag te sturen tot iets dat wij wenselijk vinden door simpele maatregelen voor te stellen, maar gedrag is iets complex. Het is extra ironisch dat Weyts ouders wil bestraffen: door een financiële sanctie te geven verliezen ze een stuk van hun stabiliteit, wat net nodig is om kinderen goed te laten leren.”
Ook hoogleraar taalkunde Kris Van den Branden, die de taaltesten mee ontwikkelde, heeft kritiek op Weyts. Welke?
“De toets gaat niet over ouders”, schrijft hij in een blogpost. “De KOALA-test meet de schoolse luistervaardigheid Nederlands van 5-jarige kleuters. Al in de jaren 70 toonden linguïsten aan dat ‘taal op school’ een ander register is, met andere woordenschat, functies en interactiepatronen dan ‘taal thuis’.”
“Zelfs op het niveau van de kleuterklas is dat het geval. Wie de ouders zijn van die gemiddeld 14% kleuters die in de rode of oranje zone terechtkomen (de groepen die extra ondersteuning nodig hebben), is dus een pure achtergrondvariabele.”
Wat moet er volgens professoren Van Lancker en Vandenbroeck dan wel gebeuren om de taalvaardigheid van kleuters op te krikken?
“Kinderen worden bijvoorbeeld te vaak in groep aangesproken in plaats van dat er individuele interactie is. Of de leerkrachten spreken vaak dezelfde kleuters aan”, zegt Vandenbroeck. “Het is belangrijk om de kleuters voldoende zelf aan het woord te laten en hen ruimte te geven om eigen ideeën in te brengen. Zo leren ze spelen met taal.”
Het is op die zaken en de volledige schoolse context dat moet worden ingezet als we de taalvaardigheden van kleuters omhoog willen laten gaan, zeggen de professoren. “Een degelijk taalbeleid voeren binnen en buiten de kleuterscholen: daar zou het debat over moeten gaan”, zegt Van Lancker. “Met financiële sancties los je geen van de problemen op.”

DeWereldMorgen: Inperken groeipakket leidt niet tot betere taalvaardigheid

Waarom vindt de Gezinsbond dat er niet aan het Groeipakket gemorreld mag worden?
Het groeipakket is voor elk gezin een noodzakelijke aanvulling op het gezinsinkomen. Het gros van de gezinnen voegt het bedrag van het groeipakket bij het algemene gezinsinkomen. Het groeipakket is dus een zeer belangrijke steun voor gezinnen.

EOS: “We moeten meertaligheid positief benaderen”

Wat zijn de gevoelens van kinderen die meertalig zijn?
Ze zijn blij, trots en tevreden dat ze zich in meerdere talen kunnen uitdrukken, maar ook verdrietig, beschaamd en teleurgesteld wanneer dat minder goed lukt. Daarnaast zijn ze soms ook bang dat als ze veel Nederlands spreken, ze hun thuistaal zullen verliezen.
Waarom is het belangrijk om meertaligheid positief te benaderen?
Talen zijn een belangrijk onderdeel van onze identiteit. Bovendien doen kinderen die meerdere talen goed spreken het beter op school, maar ook beter op vlak van welzijn.

Business AM: Weyts splijt Vlaamse coalitie weer: cd&v en Open Vld reageren giftig op zijn ballonnetje over strenger optreden tegen anderstalige ouders, “Bliksemafleider Ben” noemen ze hem

Wouter Verschelden vraagt zich af of er wel over een crisis in de Vlaamse regering gesproken kan worden, maar stelt toch vast dat er een haar in de boter zit. Waarom?
Feit is dat zowel bij liberalen als christendemocraten er gelinkt wordt naar een andere zaak, waar Weyts in verwikkeld zit. Tijdens een avondlijk onderwijsdebat midden december, reageerde die nogal fel op de oppositie, raakte wat moeilijk uit z’n woorden, en probeerde hen ook te doen zwijgen met een luide “sssht”.
Groen-fractieleider Björn Rzoska maakte daar een issue van, en bracht onder meer op het bureau van het Vlaams Parlement aan dat Weyts dronken was op die zitting. Hijzelf ontkent dat tot vandaag in alle toonaarden. In de uitzending van Terzake gisteren nam Groen-covoorzitter Naji eerst wat gas terug: “Ik zat er zelf niet bij”. Vervolgens haalde ze toch uit: “Maar voor mij geldt toch dat in geen enkele sector wordt aanvaard dat men dronken op het werk komt. Dat geldt ook in de politiek, ook voor ministers.”
Binnen de coalitie bevestigt men niet dat Weyts wel degelijk dronken zou geweest zijn. Alleen linkt men de beschuldigingen wel aan het ballonnetje dat die opliet. “Ik denk toch dat zijn hele voorstel over boetes nu eerder een bliksemafleider is voor de vreselijke artikels in het weekend, over alcohol en zo. Het gaat plots over iets anders, waar je lekker populistisch over kan doen”, zo zegt een Vlaams minister.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand. 

Hier vind je meer informatie over Media.21



Aanmelden

Meld je aan om een week lang gratis kranten en magazines in de klas te ontvangen of om de status van je bestelling te volgen.

Heb je nog geen account? Dan moet je eerst registreren.

Let op: De themadossiers en het lesmateriaal op de website van Nieuws in de Klas kan je zo gebruiken.

 

Wachtwoord vergeten?

Wachtwoord herstellen

Vul je e-mailadres in. We sturen je een mail met instructies om je wachtwoord te wijzigen.

 

Aanmelden

Subscribe to our mailing list

* indicates required

Nieuws in de Klas gebruikt deze informatie enkel om je op de hoogte te brengen van activiteiten, weetjes en trends uit de sector en van onze organisatie. Vink hieronder 'nieuwsberichten' aan als je op de hoogte wil blijven:

Je kan op elk moment jouw gegevens verwijderen door op de link 'Abonnement opzeggen' te klikken onderaan elke e-mail die je van ons ontvangt, of te mailen naar info@nieuwsindeklas.be. Bezoek onze website voor meer informatie over onze privacyverklaring. Door hieronder te klikken, stem je ermee in dat wij jouw gegevens mogen verwerken in overeenstemming met deze voorwaarden.

We gebruiken MailChimp als ons marketingplatform. Door hieronder te klikken om u te abonneren, erkent u dat uw informatie zal worden overgebracht naar MailChimp voor verwerking. Lees hier meer over de privacypraktijken van MailChimp.