Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Macron wint presidentsverkiezingen in Frankrijk

Macron wint presidentsverkiezingen in Frankrijk

Maar wat betekent dat precies?

27 april 2022

*** (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)

Met ruim 58 procent van de stemmen wint Emmanuel Macron de presidentsverkiezingen in Frankrijk. Dat lijkt een ruime overwinning, maar schijn kan bedriegen. Want het betekent ook dat Macrons uitdager, de extreemrechtse Marine Le Pen 42 procent heeft behaald, maar ook dat meer dan 34 procent van de stemgerechtigden niet of blanco heeft gestemd.
In dit themadossier belichten vier media elk vanuit hun specifieke eigenheid wat dit resultaat nu precies betekent voor Frankrijk, voor België, en voor Europa.

Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!

Tweede ambtstermijn

Met ruim 18,6 miljoen stemmen op zijn naam wint Emmanuel Macron de verkiezingen, en wordt zo de eerste politicus in twintig jaar die herverkozen wordt als president van Frankrijk, meldt Business AM. Maar ook opvallend in die twintig jaar is de ruk naar rechts van het Franse kiespubliek: Marine Le Pen is erin geslaagd om 13,3 miljoen stemmen te behalen.

Herverkozen president Emmanuel Macron. Foto: Remi Jouan, CC BY 4.0 via Wikimedia Commons

Halve overwinning voor Le Pen

Macron mag dan wel opnieuw president worden, het resultaat van de extreemrechtse Marine Le Pen is opzienbarend. 42 procent van de stemmen is een historische score, beweert Filip Michiels op Doorbraak. Ze mag dat volgens hem dan ook gerust beschouwen als een halve overwinning. Deze uitslag toont ook aan hoe verdeeld Frankrijk is, en hoe de klassieke partijen verkruimelen. Iets waar heel Europa, en ook Vlaanderen mee te maken heeft.

Marine Le Pen. Foto: (CC BY-SA 2.0) Rémi Noyon

Uitstralingseffect

De hoge score van extreemrechts in Frankrijk is een politieke aardverschuiving, stelt Marc Vandepitte op DeWereldMorgen, die een uitstralingseffect zal hebben op de rest van het continent. En daar is de politiek van de afgelopen veertig jaar zelf verantwoordelijk voor. Het hardvochtige neoliberaal beleid legt de rijken in de watten, en de rest moet de buikriem aanhalen. Daarom is die politieke klasse al tijdens de eerste ronde van de presidentsverkiezingen van de tafel geveegd.

(CC BY-SA 4.0) Copyleft & Foto-AG Gymnasium Melle, Wikipedia

Een op de drie Fransen stemde blanco, of niet

Er is een verschil tussen het aantal uitgebrachte stemmen en het aantal stemgerechtigde kiezers. In het eerste geval wint Macron, en verliest Le Pen. Maar in het tweede geval verliest Le Pen harder. Want als je het aantal stemgerechtigde kiezers die blanco of niet gestemd hebben, toevoegt aan de stemmen voor Macron en Le Pen, kom je op heel andere percentages. Weliswaar wint Macron nog steeds, maar dan met 35,52 procent, maar op de tweede plaats komen alle ongeldige en niet-stemmers met 34,2 procent, en heeft Le Pen ‘slechts’ 27,28 procent. Een op de drie Franssen stemde dus blanco, of niet. En daar heeft de radicaal-linkse Jean-Luc Mélenchon veel mee te maken, schrijft Tom Cochez op Apache.

Grafiek: Apache Bron: Ministère de l’Intérieur Gecreëerd met Datawrapper

Omslagfoto: (CC BY-ND 2.0) gula08

Vragen en discussiepunten

In dit dossier behandelen vier verschillende media de Franse presidentsverkiezingen op een verschillende manier, eigen aan hun journalistieke richting. Kun je naar aanleiding van de artikels uitmaken wat die journalistieke richting van het medium is?

Business AM: kiest geen ideologische kant, somt cijfers op en beschrijft feiten. Het is een kort nieuwsbericht dat redelijk snel na het bekendmaken van de resulstaten van de verkiezingen online is gezet.
Doorbraak: legt met onderhuidse sympathie de focus op Marine Le Pen en de opkomst van extreemrechts. Dat sluit aan bij de Vlaams-nationalistische ideologie van de opiniesite dat ook een forum geeft aan Vlaams Belang-mandatarissen.
DeWereldMorgen: trekt resoluut de kant van de armen en de zwakkeren en vindt dat extreemrechts bestreden moet worden. Dat sluit aan bij het links-progressieve karakter van het medium.
Apache: analyseert en zet cijfers in perspectief zodat er andere inzichten komen bovendrijven. Dat past binnen de duidende functie die de nieuwssite zich aanmeet.

Doorbraak: Opnieuw Macron, maar hoe moet het nu verder met Frankrijk?

In dit stuk komt Frankrijk-kenner en auteur Koen Dillen aan het woord. Hij vindt, met enige spijt, dat Marine Le Pen ook geblunderd heeft tijdens haar campagne in de tweede ronde. Waarom?

‘De voorbije twee weken heeft ze zich vooral op de kiezers van de radicaal-linkse Jean-Luc Mélenchon gericht, in de hoop hen over de streep te trekken. Daarmee heeft ze ongetwijfeld ook een heel aantal Zemmour-stemmers – die ideologisch nochtans veel dichter bij haar aan aanleunden – afgestoten. Je kan niet eeuwig water in je wijn blijven doen zonder daarbij de harde kern van je aanhang ook tegen het hoofd te stoten.’

Filip Michiels schrijft dat Macron inziet dat hij zijn overwinning deels ook wat gestolen heeft. Waarom?

In zijn overwinningstoespraak richtte hij zich al meteen uitdrukkelijk tot de miljoenen Fransen die ofwel niét ofwel met frisse tegenzin voor hem hadden gestemd.
Hij gaf ruiterlijk toe dat hij zijn verkiezingsoverwinning wellicht ook te danken had aan heel wat mensen die eerder radicaal-rechts wilden afblokken dan hem een tweede mandaat te gunnen. En hij erkende dat het zijn verantwoordelijkheid zou zijn als president om een antwoord te formuleren op de onvrede en woede die miljoenen Fransen ertoe had aangezet om thuis te blijven of voor Le Pen te stemmen.

Wat is de bijzondere constellatie waarin Frankrijk zich bevindt, volgens Mia Doornaert?

De twee kandidaten van de gevestigde regeringspartijen werden weggeveegd bij deze presidentsverkiezingen, maar beschikken in het parlement en op lokaal niveau wel nog over een stevige electorale basis. Omgekeerd zijn de twee kandidaten die na Macron het best scoorden – Le Pen en Mélenchon dus – nu amper vertegenwoordigd in dat parlement.

DeWereldMorgen: Presidentsverkiezingen in Frankrijk zijn een wake-up call voor Vlaanderen

Wat zijn, volgens Marc Vandepitte, de resultaten en de gevolgen van veertig jaar hardvochtig neoliberaal beleid?

Aan de ene kant worden rijken in de watten gelegd en aan de andere kant moet de gewone man of vrouw de buikriem aanhalen.
De arbeidsomstandigheden verslechteren, lonen en uitkeringen staan onder druk en het leven wordt almaar duurder. Tezelfdertijd maken bedrijven recordwinsten en versassen de superrijken jaarlijks miljarden naar belastingparadijzen.
De opgestapelde colère als gevolg daarvan veroorzaakte de voorbije jaren elders, maar vooral ook in Frankrijk heel wat protest, denk maar aan de gele hesjes, de stakingen tegen de pensioenhervormingen en de studentenbetogingen. Met de eisen van die strijdbewegingen werd echter nauwelijks rekening gehouden en veel van de protesten werden bovendien bijzonder repressief aangepakt.
De combinatie van asociaal beleid en een autoritaire en repressieve aanpak heeft zwaar ingehakt op het vertrouwen en het geloof in de politiek. Bij de vorige presidentsverkiezingen hadden de partijen die in Frankrijk de voorbije zestig jaar de dienst uitmaakten al zware klappen gekregen. Bij de eerste ronde werden ze deze keer weggeveegd, ze haalden samen nog geen zeven procent.

Belangrijke maatschappelijke beslissingen worden door de straat of op de werkvloer afgedwongen of tegengehouden, stelt Vandepitte. Waarom is die strijdtraditie in Frankrijk volgens hem broodnodig?

Om het racistisch, asociaal en repressief beleid een halt toe te roepen. Die strijd zal op termijn ook essentieel zijn om komaf te maken met de voedingsbodem van het fascisme.

Apache: Le Pen in tweede ronde levert vooral niet- en blanco stemmers op

Waar twintig jaar geleden, toen de strijd in de tweede ronde ook tussen een Le Pen en Jacques Chirac ging, links mobiliseerde om massaal voor Chirac te stemmen, en er toen 6,10 procentpunt meer mensen gingen stemmen, gebeurde dat nu niet. Waarom niet?

De radicaal-linkse kandidaat Jean-Luc Mélenchon riep wel op om niet voor Marine Le Pen te stemmen, maar dat is niet hetzelfde als oproepen om voor Macron te stemmen.

Tom Cochez zegt dat de uitslag (58% voor Macron, en 42% voor Le Pen) een vertekend beeld geeft van de politieke realiteit, wat belangrijk is voor de komende parlementsverkiezingen. Wat is volgens hem dan de echte realiteit?

Er is een liberaal centrum dat sterk staat bij gratie van heel wat linkse stemmen en dat tegelijk bestaat uit een groot ‘blanco blok’, een blok dat groter is dan het blok waar Marine Le Pen voor rijdt en waar een aanzienlijk deel van de radicaal-linkse achterban van Mélenchon zich ophoudt.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

Oeigoeren in China

Een gezond lang leven kan