Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » De technologische vooruitgang

De technologische vooruitgang

Maximale winst is niet zonder gevaar

16 januari 2020

*** (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)

Het leven is een pak gemakkelijker door het gebruik van apps allerhande. Maar de hoeveelheid gegevens die we daarmee te grabbel gooien is ongekend, laat staan dat we weten door en aan wie ze verkocht worden, en met welke doeleinden. Is dat misschien de essentie van het kapitalisme? Maximale winst genereren door het voeden van de technologie en daarbij alle mogelijke persoonsgegevens afstaan? Of gaat het om een werkelijke democratisering? 

Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!

 

Advertentie-industrie verzamelt illegaal persoonlijke gegevens

Uit een onderzoek van de Noorse Consumentenraad, dat Jan Walraven voor Apache kon inkijken,  blijkt dat heel wat apps illegaal persoonlijke gegevens verzamelen en doorsturen naar ten minste 135 derde partijen. Die partijen volgen en profileren gewone gebruikers van apps, zonder dat die gebruikers weten wie die gegevens verwerkt, of hoe ze dit kunnen tegengaan. Vooral bij de app Grindr loopt het uit de hand. 

Photo by Rodion Kutsaev on Unsplash

 

Filosofie versus technologie

Op rekto:verso trekt Sibo Kanobana een lijn tussen het ontstaan van het internet en de dood van de filosoof Theodor W. Adorno van de Frankfurter Schule. Deze laatste stierf in 1969 het jaar dat het internet het leven zag, maar de commentaar die Adorno en zijn collega’s op de technologische vooruitgang had – toen radio en televisie – is even toepasbaar op de technologie van vandaag. Het kapitalisme wil winst genereren dat in dienst staat van de technologische vooruitgang. Met alle gevolgen op ecologie, schuldenlast, menselijkheid en vervreemding van dien. 

 

Artikels en discussiepunten

Apache: Advertentie-industrie overtreedt systematisch de wet

Toen in mei 2018 de GDPR (General Data Protection Regulation) in Europa in voege trad, werden we bestookt met mails en kadertjes waarin we toestemming aan de respectieve website moesten geven om onze persoonsgegevens te gebruiken. Wat schort er volgens de Noorse Consumentenraad aan vele apps? 
Geen van de onderzochte apps of de derde partijen voldoet aan de wettelijke voorwaarden om te kunnen spreken van een geldige toestemming voor het verwerken van persoonsgegevens. Gebruikers worden namelijk “niet op een duidelijke en begrijpelijke manier geïnformeerd over hoe hun persoonlijke gegevens worden gedeeld en gebruikt. Er zijn ook geen gedetailleerde keuzemogelijkheden voor het gebruik van gegevens die niet noodzakelijk zijn voor het functioneren van de diensten.”
Jan Walraven heeft het over informatie-ongelijkheid tussen gebruikers en aanbieders. Wat bedoelt hij daarmee?
Verzameling, verwerking en uitwisseling gebeurt namelijk ‘in de schaduw’, door vaak onbekende bedrijven die onze gegevens ook nog eens delen met andere, al even onbekende bedrijven. Er tegenin gaan, of er controle over behouden wordt zo quasi onmogelijk.
De enorme hoeveelheid aan persoonlijke informatie kan bovendien gebruikt worden om gebruikers te discrimineren. Bijvoorbeeld op het vlak van de prijs, die op basis van iemands aankoopgeschiedenis, en dus ‘à la tête du client’ wordt bepaald. Of wanneer een bepaalde groep een advertentie al helemaal niet te zien krijgt. Zij wordt bijgevolg uitgesloten van voordelige aanbiedingen voor huizen, of een job, bijvoorbeeld.
De Raad vindt het onmogelijk, en bijgevolg ook niet de verantwoordelijkheid van de consument om zich te beschermen tegen deze praktijken. Wat stelt ze dan voor? 
Het is noodzakelijk dat de autoriteiten de wet handhaven, daar ook de nodige middelen toe krijgen, en transnationaal trachten samen te werken.
De Raad vraagt bovendien dat ook adverteerders én uitgevers die van de diensten van de advertentie-industrie gebruikmaken, hun verantwoordelijkheid nemen. “De industrie moet op zoek gaan naar innovatieve technologische oplossingen die niet afhankelijk zijn van een brede verspreiding en verzameling van persoonlijke gegevens”, meent de Noorse Consumentenraad. Zij voegt er nog aan toe dat een schending van de GDPR tot grote boetes én imagoschade kan leiden.

Als consument kun je je privacy toch wel min of meer beschermen. Hier vind je enkele tips.


 

rekto:verso: De Tirannie van de Technologische Vooruitgang

Volgens Marcuse heeft de technologie ons heel wat comfort gebracht. Maar hij plaatst daar enkele bedenkingen bij.
Ze is volgens hem ook de bron van al onze vervreemding en verwoesting. Toch staren we er ons blind op als de oplossing voor alles – zelfs voor de vervreemding en verwoesting die de technologische vooruitgang zelf veroorzaakt heeft.
Walter Benjamin zei dat de technologie kunst gedemocratiseerd heeft, maar tegelijkertijd haar ceremoniële functie en aura verloren had. Wat was Adorno’s antwoord daarop? 
Adorno gaf Benjamin gelijk. Bovendien stelde hij dat een kunstwerk zonder aura, zonder authenticiteit, zonder autoriteit, eigenlijk geen kunst meer is, maar alleen een consumptieproduct.
Sibo Kanobana vindt de hedendaagse kunst niet authentiek meer. Hij geeft een aantal voorbeelden als Spotify en Google Images, … Wat vind je daar zelf van? Vinden jullie dat de kunst van vandaag minder waard is dan de kunst van vroeger, zoals Kanobana (maar eerder de filosofen) suggereert? 
Of hebben die filosofen toch een punt? En wat bedoelen Adorno en co met de ‘proliferatie van hersenloze conformiteit’?
Hoe de culturele consumptie van mensen steeds meer op elkaar ging lijken, van muziek tot beeldcultuur. Omdat de cultuurindustrie produceert wat de massa vraagt? Nee, dat is een misvatting. Ze ontwerpt gewoon producten waarvan op voorhand wordt gedacht dat ze gemakkelijk toegang zullen krijgen tot een publiek. De mensen vragen er niet naar, maar als je het hen voorstelt, nemen ze het gretig aan.
Hoe onderscheiden sociale media zich van televisie en radio?
De hersenloze conformiteit van televisie is vervangen door een veelvoud aan niches die perfect beantwoorden aan ieders aparte nood aan identiteit en gemeenschap. Dezelfde zoete koek voor iedereen is gewisseld voor koek op maat.
En iedereen doet mee, zelfs de anarchist zit op Instagram. Vormelijk hoeven we dan ook niet meer te beantwoorden aan één witte hetero cisgender norm. Integendeel, dankzij internet en sociale media wordt de populariteit van cultuur niet meer bepaald door de mate waarin ze de norm bevestigt, maar waarin ze de norm binnen jouw subgroepje bevestigt.
Adorno benadrukte dat er geen duivelse elite bestaat die producten ontwikkelt om mensen te manipuleren. Waarom niet?
Twitter en Facebook geven hem gelijk. Er is geen plan of samenzwering. Wij zijn sociale media, en wij worden gestuurd door een ideologie die nauwelijks in vraag wordt gesteld. Niemand kan immers tegen technologische vooruitgang zijn. We zitten vast in een vicieuze ideologische cirkel: we zoeken de oplossing voor onze problemen in de technologische logica die de problemen heeft veroorzaakt.
Er is ook niemand die ons forceert om dit systeem te gebruiken. Noch de banken, noch de politici. Er is geen complot, enkel een positivistisch ideologisch kader dat alles rationaliseert, categoriseert en kwantificeert en zo vooruitgang definieert. Dat subtiele, arglistige en verraderlijke systeem vindt volgens de Frankfurter Schule zijn wortels in het Verlichtingsdenken: ons geloof dat de rede het instrument bij uitstek is om de wereld te begrijpen en te controleren. Dát maakt ons blind voor het ecologische onevenwicht en de desastreuze omstandigheden waarin het grootste deel van de wereldbevolking moet leven.
Heb je ooit al gehoord van Gil Scott-Heron en zijn The Revolution Will Not Be Televised? 

rekto:verso heeft een heel nummer gemaakt over het internet. Dat vind je hier



Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand. 

Hier vind je meer informatie over Media.21



Aanmelden

Meld je aan om een week lang gratis kranten en magazines in de klas te ontvangen of om de status van je bestelling te volgen.

Heb je nog geen account? Dan moet je eerst registreren.

Let op: De themadossiers en het lesmateriaal op de website van Nieuws in de Klas kan je zo gebruiken.

 

Wachtwoord vergeten?

Wachtwoord herstellen

Vul je e-mailadres in. We sturen je een mail met instructies om je wachtwoord te wijzigen.

 

Aanmelden

Subscribe to our mailing list

* indicates required

Nieuws in de Klas gebruikt deze informatie enkel om je op de hoogte te brengen van activiteiten, weetjes en trends uit de sector en van onze organisatie. Vink hieronder 'nieuwsberichten' aan als je op de hoogte wil blijven:

Je kan op elk moment jouw gegevens verwijderen door op de link 'Abonnement opzeggen' te klikken onderaan elke e-mail die je van ons ontvangt, of te mailen naar info@nieuwsindeklas.be. Bezoek onze website voor meer informatie over onze privacyverklaring. Door hieronder te klikken, stem je ermee in dat wij jouw gegevens mogen verwerken in overeenstemming met deze voorwaarden.

We gebruiken MailChimp als ons marketingplatform. Door hieronder te klikken om u te abonneren, erkent u dat uw informatie zal worden overgebracht naar MailChimp voor verwerking. Lees hier meer over de privacypraktijken van MailChimp.