Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Valentijn

Valentijn

Romantiek op commerciële wijze met een donkere schaduw

16 februari 2022

** (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)

Valentijnsdag, van vruchtbaarheidsritueel over ode aan de liefde, tot plat commercieel gegeven. Maar het ligt aan eenieder om die dag te vieren naar keuze. Dat kan met een etentje, een frivool lingeriesetje wat de lust in de liefde kan opwekken tot koortsige hoogte, of gewoon met een bloemetje. Een boeketje rozen uit Zuid-Amerika waar niet nauw gekeken wordt op arbeidsomstandigheden of milieu.

Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!

Vruchtbaarheidsfestival

Tussen 13 en 15 februari kende het Rome van lang voor het begin van onze tijdsrekening een vruchtbaarheidsfestival Lupercania genaamd. Daarbij werden beesten geslacht en mannen ingesmeerd met hun bloed. Die mannen gingen dan in hun blootje rondspringen en met de dierenhuiden vrouwen slaan. En voor het feest met veel drank echt begon, trokken die mannen een lotje uit een potje waarop een vrouwennaam stond, waarmee ze dan tijdens het verdere verloop dolle pret beleefden. Naar verluidt zouden die gelegenheidskoppeltjes achteraf ook duurzame relaties hebben opgebouwd. Dat zou het begin kunnen zijn van de Valentijnstraditie. Maar Mick Van Loon geeft nog enkele andere pistes op Business AM.

Lupercalia Foto: Rijksmuseum

Lust en liefde

Lust en liefde worden al sinds de oudheid aanzien als elkaars tegenpolen. Het ene verstoort het andere. Academisch onderzoek naar liefde gebeurt al bijna een eeuw lang, maar onderzoek naar lust was taboe. Het is een ongecontroleerde seksuele drift. Bah, vies. Maar daar is dus verandering in gekomen. EOS bekijkt een aantal studies en onderzoeken die wijzen op de verwevenheid van lust en liefde in de hersenen.

(CC BY-SA 2.0) Hannah Farsi

Lingerie (ver)kopen

Hoe beter de lust in de Valentijnsliefde te steken dan met een setje lingerie, moeten lingeriewinkels gedacht hebben. Emma Van Avermaet van StampMedia trok naar een van die winkels en bevroeg er zowel personeel als klanten, waarbij ze vaststelde dat er weinig mannen waren. En dat er niet alleen cadeautjes voor geliefden gekocht werden, maar ook voor vrienden, en zelfs voor iemands baas.

Is liefde een ziekte?

Op DeWereldMorgen mijmert filosoof Lieven De Cauter koortsig over de liefde. Hij is ziek en heeft letterlijk koorts. Een vrouwelijke collega zegt hem dat het dan niet goed is om seks te hebben, want dat het lichaam dan oververhit geraakt. De Cauter vraagt zich vervolgens af of de warme gloed die door je lichaam stroomt bij verliefdheid eenzelfde warmte is als de koorts die hem geveld heeft. Want er zijn in de literatuur, de poëzie, de muziek tal van verwijzingen naar koorts en ziekte als het over de liefde gaat.

Foto: pxhere.com/CCO

Rozen met doornen

Voordat je je geliefde een mooie bos rode rozen geeft, is het de moeite waard om eens even stil te staan bij waar die bloemen vandaan komen. Snijbloemen zijn namelijk big business, zeker op dagen als Valentijn. Maar zoals bij elke industrie waar veel geld bij komt kijiken, wordt er in de bloemenindustrie in bijvoorbeeld Zuid-Amerika niet zo nauw gekeken op arbeidsvoorwaarden, waarbij voornamelijk vrouwen tot 16 uur per dag werken, en milieu, lezen we op MO*. Op die manier hebben de rozen wel heel gemene doornen.

Rozenplantage in Ecuador (c) WSM

Vragen en discussiepunten

Business AM: Mannen die vrouwen sloegen met dode dieren en seksloterijen: zo begon de traditie van Valentijn

Het mag niet verbazen dat de Rooms-Katholieke kerk niet erg opgezet was met het hedonistische vruchtbaarheidsfeest Lupernica. Toch duurde het nog tot de 5de eeuw vooraleer de kerk er enigszins greep op kreeg, en het feest een meer romantische (en religieuze) inslag kreeg. Waarom duurde het zo lang?

Omdat mensen hardnekkige gewoontedieren zijn, en graag vasthouden aan tradities. Kijk maar naar de hele heisa over Sinterklaas en zijn piet. En omdat mensen graag even compleet van de wereld zijn, zonder zich schuldig te hoeven voelen ten opzichte van een god, vermoed ik. Maar dat is speculatie.

Van waar komt de traditie om bloemen te geven?

De traditie van het geven van bloemen aan dierbaren op Valentijnsdag ontstond in de 17e eeuw toen koning Karel II van Zweden ‘de taal van bloemen’ populair maakte, die conversationalistische betekenissen hechtte aan verschillende soorten bloemen. Het meest traditionele type voor Valentijnsdag werd de roos vanwege de associatie met de Griekse godin van de liefde, Aphrodite.

EOS: Liefde en lust in het brein

Onderzoek naar lust was taboe. Als het er in de academische wereld al eens over ging, hoe werd lust dan voorgesteld?

Als een archaïsche emotie. Het was een gevoel dat onderdrukt of genegeerd moest worden, uit vrees dat het de sociale orde zou verstoren of zou uitgroeien tot een verslaving die onze rede, emoties en gedrag op slinkse wijze zou gijzelen.

Er wordt aangetoond dat lust en liefde in de hersens meer met elkaar verweven zijn dan aanvankelijk gedacht. Maar dat betekent niet dat er een vast patroon kan worden getekend. Er is geen ge-ijkt pad dat lust en liefde volgen. Waarom niet?

Liefde en lust komen in alle mogelijke combinaties voor: met één, beide of geen van beide emoties aanwezig, en dan ook nog in elke mogelijke gradatie, van zwak tot sterk. Door al die combinatiemogelijkheden krijg je dus een gevarieerd palet van banden. Als twee mensen dezelfde emoties ervaren, kan de relatie leiden tot passionele liefde (veel lust, veel liefde) of tot een band tussen goede kennissen (een klein beetje lust en liefde), een onenightstand blijven (veel lust, weinig liefde) of kameraadschappelijke liefde worden (zoals in een vriendschappelijk huwelijk). Wanneer de gevoelens van beide mensen echter uiteenlopen, krijgt de één soms ongewenste aandacht over zich heen en moet de ander misschien onbeantwoorde liefde of lust verwerken.

StampMedia: Valentijnshoppen: “Niet alleen voor de partner, ook voor vrienden en kinderen wordt er iets gekocht”

Volgens dit artikel kopen mensen niet alleen lingerie voor hun geliefde, maar ook voor zichzelf, of voor vrienden. Hoe sta jij daar tegenover? Vind je dat een goede evolutie? Of hol je dan het traditionele feest een beetje uit?

DeWereldMorgen: Liefdeskoorts

Lieven De Cauter filosofeert een eind weg over liefde en koorts en ziekte. Hoe voel jij je als je verliefd bent? Krijg je het ook warm? Word je wat koortsig?

De Cauter verwijst naar oude dingen in de muziek en literatuur. Wat zijn voor jullie vandaag liedjes of teksten of boeken die op eenzelfde manier spreken over de liefde?

Zoals de kerk het vruchtbaarheidsfeest gekneed heeft tot een aanvaardbaar gegeven, zo zegt De Cauter dat het goed is dat er instituties, zeden en gewoonten zijn om ons te genezen van de liefde. Hij bedoelt daarmee waarschijnlijk dat we ons omwille van conventies niet volledig geven in de liefde zodat de pijn niet te groot wordt, of, langs de andere kant, dat de liederlijke lust niet de overhand neemt. Wat denk je daarvan? Is het niet net mooi om je volledig te verliezen in de liefde? Ook al kan dat gepaard gaan met pijn die door merg en been snijdt. Want als je die pijn niet voelt, kun je dan wel het euforische van de liefde voelen?

MO*: ‘Achter Valentijnsrozen schuilen vaak grote milieukosten en menselijk leed’

Wat is de ecologische impact van het kweken van snijbloemen?

Veel bloemen worden gekweekt in enorme kwekerijen en kassen, soms op grote hoogte. Snijbloemen zijn dorstig. Dat draagt bij aan een hoog waterverbruik en verontreinigende afvloeiing van chemicaliën. Door koeling en langeafstandsvervoer in vliegtuigen komen grote koolstofemissies vrij -voor het beste resultaat moet een bloem immers in drie tot vijf dagen van veld naar vaas.
Valentijnsbloemen uit Colombia die naar Amerikaanse luchthavens worden gevlogen, zijn gemiddeld goed voor zo’n 360.000 ton CO2, zo berekende de International Council on Clean Transportation. Even in perspectief: dat zijn ongeveer 78.000 auto’s die een jaar lang hebben gereden.

De bloemenindustrie is niet de schoonste, en niet de meest arbeidsvriendelijke industrie. Toch moet je niet stoppen met het kopen van snijbloemen. Waarom niet? En wat kun je wel doen?

Het creëert ook werk voor veel mensen. Geen enkele koper kan de impact van de bloemenindustrie omkeren, maar consumenten kunnen wel communiceren met producenten en leveranciers en ethisch geproduceerde, duurzame bloemen vragen. Fairtrade bloemen die strenge arbeids-en milieunormen garanderen bestaan.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

De energiecrisis

Rusland valt Oekraïne binnen